Maciej Łopaciński
Voice Over IP w świetle ustawy Prawo Telekomunikacyjne z 21.07.2000
Do rozpatrzenia problemów związanych z technologią VoIP potrzebne nam będą trzy zapisy ustawy prawo telekomunikacyjne (PT):
Art. 2.30 "usługa telefoniczna - usługę telekomunikacyjną polegającą na bezpośredniej transmisji, za pomocą sieci publicznej wykorzystującej technikę komutacji lub sieci publicznych wykorzystujących techniki komutacji, sygnałów mowy, w czasie rzeczywistym, w taki sposób, że każdy użytkownik może użyć urządzenia końcowego dołączonego do określonego zakończenia sieci dla komunikowania się z innym użytkownikiem innego urządzenia końcowego, dołączonego do innego zakończenia sieci,"
Art. 2.8 "komutacja - zestawianie połączeń przez wybór docelowego punktu zakończenia sieci spośród wielu możliwych zakończeń sieci,"
Art. 2.20 "sieć telekomunikacyjna - urządzenia telekomunikacyjne i linie telekomunikacyjne, zestawione i połączone w sposób umożliwiający przekaz sygnałów pomiędzy określonymi zakończeniami sieci, za pomocą przewodów, fal radiowych bądą optycznych lub innych środków wykorzystujących energię elektromagnetyczną,"
Technologia Voice Over Internet Protocol polega na zamianie sygnałów mowy przesyłanych przez tradycyjne sieci telefoniczne na pakiety danych i przesłaniu ich przez sieć internetową. Przedstawia to poniższy rysunek.
Problem interpretacyjny z VoIP w świetle PT polega na stwierdzeniu czy jest to usługa telefoniczna czy też nie. Przyjrzyjmy się bliżej, zacytowanym fragmentom ustawy.
Ustawa PT wymaga, do uznania usługi telekomunikacyjnej za usługę telefoniczną, aby ta usługa polegała na "bezpośredniej transmisji,[...] za pomocą sieci [...] wykorzystujących techniki komutacji, sygnałów mowy, w czasie rzeczywistym ...". Wobec powyższego zapisu kluczowe jest stwierdzenie czy sieci, przez które przesyłany jest sygnał mowy wykorzystują techniki komutacji. Nie ma natomiast znaczenia fakt, czy pomiędzy urządzeniami końcowymi następuje komutacja. Użyte przez Ustawodawcę słowo bezpośredniej oznacza, że jeśli choć jedna sieć pośrednicząca w połączeniu głosowym nie spełnia warunku komutacji, to całe połączenie nie może być uznane za usługę telefoniczną.
Przyjrzyjmy się więc, czy sieci internetowe wykorzystują techniki komutacji. Definicja komutacji wymaga, aby nastąpiły dwa fakty:
a) wybór końcowego zakończenia sieci,
b) zestawienie połączenia.
W sieci IP informacje są przesyłane w formie pakietów. Każdy pakiet ma określony przez nadające urządzenie końcowe docelowy punkt zakończenia sieci. Nie następuje jednak zestawienie połączenia, gdyż pomiędzy dwoma zakończeniami sieci pakiety mogą wędrować różnymi trasami, docierać do odbiorcy w innej kolejności niż zostały nadane, a nawet mogą być gubione w sieci.
Należy tutaj wyraźnie rozróżnić sieć telekomunikacyjną opisaną w art. 2.20, obejmującą warstwy 1-3 modelu odniesienia ISO/OSI, od funkcji realizowanych przy użyciu tej sieci przez urządzenia końcowe.
Urządzenia końcowe mogą zestawiać połączenia (komutować wg PT), poprzez sieć w której nie ma zestawiania połączeń (komutacji). Tak jest w szczególności w sieci IP. Sieć IP przekazuje pakiety do zakończenia sieci nie gwarantując czasu ich dotarcia, drogi którą będą kierowane, kolejności, a nawet faktu ich dotarcia. Aplikacje w urządzeniach końcowych mogą zestawiać połączenie, śledząc wszystkie wysłane i odebrane pakiety, odtwarzając ich właściwą kolejność i żądając od stacji nadawczej retransmisji zagubionych przez sieć pakietów. Fakt, że stacje końcowe w sieci mogą realizować połączenia, nie zmienia jednak faktu, że sama sieć IP nie zestawia połączeń, a więc w rozumieniu PT nie wykorzystuje techniki komutacji.
Dodatkowo głos jest najczęściej przesyłany przez stacje końcowe bezpołączeniowym protokołem UDP.
Podsumowując:
a) wystarczy, aby jedna z sieci, przez które jest przesyłany sygnał mowy, nie wykorzystywała technik komutacji, aby cała usługa nie mogła być zakwalifikowana jako usługa telefoniczna
b) sieć IP nie wykorzystuje technik komutacji, w ustawowym znaczeniu słowa komutacja.
Z tego wynika, że do świadczenia usług VoIP nie jest wymagane zezwolenie, a jedynie zgłoszenie do URT.
